Door Anna Neeltje de Boer
Anne Lies van Rhenee (62) werd vrijwel haar gehele jeugd misbruikt. Ze raakt – zonder dat ze het doorheeft – zwanger. Plotseling begint de bevalling, als ze als 13-jarig meisje op de fiets naar school zit.
“Ik ben van jongs af aan misbruikt door verschillende mannen”, vertelt Anne Lies. Het zijn bekenden, maar de details houdt ze voor zichzelf. “Het is nooit voor de rechter gekomen. Het waren oud-Indiëgangers: mannen die het vreselijk moeilijk hadden gehad, die gek zijn geworden door de oorlog.”
Het misbruik hoort bij haar leven. “Ik wist niet beter, had een modus gevonden om ermee om te kunnen gaan. Fysieke pijn liet ik niet toe. Ik haatte mijn lichaam, had er geen contact mee. Het moest schoon zijn en ik moest het voeden, maar verder zag ik het als een gebruiksvoorwerp.”
Dat ze al geruime tijd zwanger is, heeft ze niet door. “Ik was een fors kind. Ik werd zwaarder, maar ik was gewend aan gewichtsschommelingen. En mijn buik was nu ook weer niet zo groot dat het enorm opviel.”
Ze voelt zich op de dag van de bevalling niet lekker. “Dat was raar. Ik liet pijn normaal gesproken niet toe. Het werd steeds erger. Ik kon niet naar school en niet naar huis. Ik wist dat ik dat niet meer haalde. Ineens werd ik helemaal nat. Achteraf gezien zijn toen mijn vliezen gebroken. Dat had ik niet door, maar tegelijkertijd realiseerde ik me wel dat ik niet in mijn broek had geplast. Ik voelde een oerdrift en ben naast een vennetje achter een dikke boom gaan zitten om bij te komen.”
De weg is verlaten en niemand ziet haar zitten. “Ik zat goed verscholen.” Ze trekt haar broek uit. “Die was nat en vies. Het persen ging vanzelf. Ik kon het niet tegenhouden. Pas toen ik het hoofdje zag verschijnen, begreep ik wat er gebeurde. Paniek en kalmte kwamen tegelijkertijd over me heen. Ik kon niks aan de situatie veranderen, moest het oplossen. Ondertussen ontroerde het me. Dat zoiets prachtigs uit mij kon komen, uit het lijf dat ik zo haatte. Een baby met kleine oortjes en een klein neusje.”
Maar Anne Lies ziet ook iets anders. “Het meisje had haar ogen nog dicht. Ze maakte geen geluid en was klein. Ze was niet voldragen. Ik denk achteraf dat ik zes á zeven maanden zwanger was toen ik beviel. Ze was niet levensvatbaar. Ik heb de navelstreng doorgeknipt met een schaar. Ze overleed en ik heb haar begraven op de plek waar ik bevallen ben. Ik kon haar niet mee naar huis nemen. Dat was te gevaarlijk. Ik zou straf krijgen.”
Na een bevalling van drie kwartier en het begraven van haar pasgeboren dochter gaat ze naar huis. “Ik ben drie weken heel ziek geweest en thuisgebleven, maar niemand had door wat er aan de hand was. Na die drie weken ging het misbruik gewoon weer door.”
Het is een heftige ervaring die veel impact heeft op haar leven. “Ik heb daarna geen kinderen meer gekregen. De boel was te beschadigd. Lieke – zo heb ik haar genoemd – is mijn enige kind. Ik kijk met verwondering terug op deze ervaring. Het was verschrikkelijk en ik had graag gehad dat het leven anders was gelopen, maar ik ben ook trots dat ik het zo heb gedaan. Dat Lieke onbezoedeld is gebleven. Dat ze niet is blootgesteld aan onveiligheid en misbruik. Ik verwonder me over de oerkracht die ik heb gevoeld en ik ben Lieke dankbaar dat ze mij mijn lichaam heeft laten waarderen. Dat gevoel van verwondering dat toen kwam, is nooit meer weggegaan.”
Het lichaam is nooit gevonden. “Het waren de jaren zeventig. Ik heb vrouwen gesproken met dezelfde soort ervaringen. Allemaal zeggen ze: als niemand weet dat je zwanger bent en je begraaft je baby, dan komt niemand er ooit achter. Natuurlijk ben ik – hoe luguber dat ook is – later zelf nog gaan zoeken, maar ik heb niks gevonden.”
Anne Lies staat positief in het leven en heeft een duidelijke missie: dit onderwerp uit de taboesfeer te halen. “We weten dat misbruik voorkomt, maar er komen ook kinderen uit voort. Ik ben vrijwilliger bij Stichting Beschermde Wieg en bij het Babyhuis. Meisjes en vrouwen kunnen anoniem bellen als ze bij hun bevalling geholpen moeten worden. Je wil niet weten hoe vaak we gebeld worden voor mensen die zwanger zijn, maar van wie niemand het weet. Ik help hen graag, zodat anderen niet hoeven mee te maken wat ik heb meegemaakt.”
